Rzesza Samona- protoplasta Polski

Historia jest pochodną polityki, wobec czego historia nauczana stoi w dość druzgoczącej rozbieżności z faktami historycznymi. Regułą jest przemilczanie faktów niewygodnych, trudnych w interpretacji. Miało to może uzasadnienie polityczne w chwili jej kreowania, dziś budzi mieszane uczucia.

Rzesza Samona

Wielkie państwo w tym rejonie to imperium, rzesza króla Samo lub Samona (625 – 658). Obejmowało ono m.in. dzisiejszy Śląsk oraz ziemie czeskie, zasiedlone około 500-go lub 600-go roku przez Słowian. O tym państwie opowiada kronika Fredegara. Opisuje ona jak azjatyccy Awarowie uciskali Słowian (wymieniono tam także drugą ich nazwę: Wenedów) i jak przybywali ze Wschodu by spędzać u Słowian zimę jednocześnie płodząc z ich żonami dzieci.

To właśnie te awarsko-słowiańskie dzieci wywołały powstanie zbrojne przeciw Awarom używając do tego celu umiejętności i broni dostarczonej wraz z karawaną kupca Samo. Samo, umiejętnie dowodząc powstaniem i walką został obrany królem.

 

Dowodzi się także że Samo celowo został wysłany przez ówczesnego podkróla Austrazji Dagoberta I by podporządkować te tereny i stworzyć państwo buforowe pomiędzy Awarami a ówczesną rzeszą Franków. Dagobert podjął z nim poźniej wojnę, którą przegrał pod Wogastiburgiem. Pierwsi Celtowie przybyli z obszaru Czech i Moraw do południowej Polski około roku 400 p.n.e. i osiedlili się na nad Odrą na Górnym Śląsku oraz na Dolnym Śląsku między Wrocławiem, Legnicą i górą Ślężą, na której znajdował się ich ośrodek kultowy. Około roku 200 p.n.e inna grupa Celtów z Moraw osiedliła się w okolicach Krakowa, mniejsze grupy na Kujawach i wzdłuż dolnej Wisły.

Dagome Iudex- z czasów króla Dagoberta?

Dokument Dagome Judex ma też alternatywne wyjaśnienia. Niekoniecznie pochodzi z czasów Mieszka I. Prawdopodobnie opisuje ziemie podlegajace królowi Austrazji i nie zawiera żadnych błędów, jak to imię Dagome tłumaczą historycy motywując to jakimś błędem. Dagobertów na tronie Austrazji ze stolicą w Metz było trzech. Jeden za czasów Samona (623- 628), drugi w latach 676- 679, a trzeci w latach 711-715:

Dagome Judex: Podobnie w innym tomie z czasów papieża Jana XV Dagome, pan, i Ote, pani i synowie ich Mieszko i Lambert (nie wiem jakiego to plemienia ludzie, sądzę jednak, że to byli Sardyńczycy, ponieważ ci są rządzeni przez czterech "panów")
mieli nadać świętemu Piotrowi w całości jedno państwo (civitas), które zwie się
Schinesghe z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, jak się
zaczyna od pierwszego boku wzdłuż morza granicą Prus aż do miejsca, które nazywa
się Ruś, a granicą Rusi ciągnąc aż do Krakowa i od tego Krakowa aż do rzeki
Odry, prosto do miejsca, które nazywa się Alemure, a od tej Alemury aż do ziemi
Milczan i od granicy Milczan prosto do Odry i stąd idąc wzdłuż rzeki Odry aż do
rzeczonego państwa Schinesghe.

za: Gerard Labuda, Słowiańszczyzna starożytna
i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Poznań 1999, s. 160-161

Większość autorów polskiej literatury historycznej za pierwszą stolicę uznaje Gniezno. Niepewności tej lokacji dodaje jednakże treść najważniejszych materiałów źródłowych (co dla części historyków nie jest żadną przeszkodą- zarzucają oni błędy w dokumentach źródłowych). Dla przykładu, podaje się początki polskiej państwowości na rok 966, chociaż jest to teza nie mająca jakiegokolwiek logicznego potwierdzenia w źródłach historycznych. Tezą tą żyli jedynie średniowieczni misjonarze prowadzący kroniki ówcześnie uzyskującego dominację wyznania, notujący “wyznaniowe” podboje. Uznanie że dany obszar zyskuje miano państwa gdy jego władca przechodzi na obrządek rzymskokatolicki nie ma charakteru naukowego i jest jedynie nadużyciem- historia ekonomiczna tych terenów każe datować powstanie państwowości już znacznie wcześniej.
Trudno w ogóle zrozumieć “naginanie historii” związane z pierwszym dokumentem dotyczącym ziem obecnej Polski. “Dagome Iudex”. Tłumaczyć to można może brakiem wyszukiwarek internetowych- dziś powiem analiza danych źródłowych każe ten dokument odczytywać inaczej.
Tekst Dagome iudex

Tekst łaciński

Kopia z Biblioteki Watykańskiej

Item in alio tomo sub Iohanne XV papa Dagome iudex et Ote senatrix et filii eorum: Misicam et Lambertus – nescio cuius gentis homines, puto autem Sardos fuisse, quoniam ipsi a IIII iudicibus reguntur – leguntur beato Petro contulisse unam civitatem in integro, que vocatur Schinesghe, cum omnibus suis pertinentiis infra hos affines, sicuti incipit a primo latere longum mare, fine Bruzze usque in locum, qui dicitur Russe et fines Russe extendente usque in Craccoa et ab ipsa Craccoa usque ad flumen Oddere recte in locum, qui dicitur Alemure, et ab ipsa Alemura usque in terram Milze recte intra Oddere et exinde ducente iuxta flumen Oddera usque in predictam civitatem Schinesghe.^[4]

Tłumaczenie polskie

Podobnie w innym tomie z czasów papieża Jana XV Dagome, pan, i Ote, pani i synowie ich Mieszko i Lambert (nie wiem, jakiego to plemienia ludzie, sądzę jednak, że to byli Sardyńczycy, ponieważ ci są rządzeni przez czterech “panów”) mieli nadać świętemu Piotrowi w całości jedno państwo, które zwie się Schinesghe z wszystkimi swymi przynależnościami w tych granicach, jak się zaczyna od pierwszego boku wzdłuż morza [dalej] granicą Prus aż do miejsca, które nazywa się Ruś, a granicą Rusi [dalej] ciągnąc aż do Krakowa i od tego Krakowa aż do rzeki Odry, prosto do miejsca, które nazywa się Alemure, a od tej Alemury aż do ziemi Milczan i od granicy Milczan prosto do Odry i stąd idąc wzdłuż rzeki Odry aż do rzeczonego państwa Schinesghe.^[4]

Niestety, część dawnych historyków wprowadziła do podręczników i nauczania szkolnego inną interpretację. Według Brygidy Kürbisówny początkowe “Sc” jest błędnie odczytanym “K”. Oryginalny zapis brzmiałby więc “Kninesne” lub “Khinesghe” [za: Jerzy Dowiat, Metryka chrztu Mieszka I i jej geneza, Warszawa 1961, s.91]. Prywatnie autorka ta wyróżniała się głęboką religijnością- być może więc łatwiej jej było uznać siedzibę arcybiskupstwa za siedzibę władcy. Źródła w epoce wyszukiwarek internetowych każą to widzieć inaczej. Oto źródła które wyszukałem, sugerują one iż mogła się tu nawet znajdować stolica władcy. Ówczesny Szczecin składał się z trzech części: grodu, podgrodzia i portu. Ówczesny Szczecin był znacznie ludniejszy niż inne miasta na terenie kontrolowanego obszaru.


Pommersches Jahrbuch für Geschichts- und Alterthumsforschung sowie …, Tom 1, strona 57, 2. Akapit

Stetin (d.i. Gipfelung, das Schloß) Schinske 995 beim ersten Vorkommen d.h. declivicum also Warpisches zunächst die wendische Unterstadt (S Nicolai Parochie)

Das Rolandslied als Geschichtsquelle und die Entstehung der … – Strona 54 books.google.pl/books?id=kxYVAAAAMAAJ
F. E. Mann – 1912

1o26f., wird nun Stettin die civitas S’chinske und Szinske genannt.

Baltische Studien: pommersche Jahrbücher für Landesgeschichte : 1872 - Strona 9, books.google.pl/books?id=M9ZTAAAAcAAJ

Die zu Stettin gehörenden können der Theil der Werizane (Stromanwohner) gewesen sein. der nicht mit den andern zum Jiadrabunde trat. was zwischen *900 und 920 geschehen sein muß. Oder Schinske ist nicht bloß Name der Stadt.

Slavia antiqua: czasopismo poświęcone starożytnościom słowiańskim – Tomy 5-6 – Strona 279
books.google.pl/books?id=V_8RAAAAIAAJ , Witold Hensel, Uniwersytet Poznański. Katedra Archeologii Polski – 1956

Mamy tu na myśli najpierw wyżej wspomnianą gruntowną rozprawę H. Łowmiańskiego, a dalej cenny artykuł G. Labudy Schinesghe: Gniezno czy Szczecin? ” Otóż pierwszy z tych badaczy stwierdziwszy najpierw, że „brzmienie obu

Problemy – Tom 11 – Strona 423, books.google.pl/books?id=0kbtAAAAMAAJ
Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Warszawie – 1955

Prof. dr W Hejnosz w artykwłe Jeszcze u> sprawie Schinesghe (Problemy nr 10, 1954, str. 723—724) wysuwa poważne zarzuty przeciw m- tei pretacji Schinesghe jako stolicy Gniezno.

Toponimia wg polskich źródeł:

Pierwotna nazwa Szczecina jest słowiańskiego pochodzenia. Dokumenty pisane zachowane ze średniowiecza są stosunkowo nieliczne i trudno z nich wyciągnąć konkretne wnioski. Dawniej panowało przekonanie, że nazwa miasta pochodzi od szczeciny. Inni wywodzili ją od słowa ściek (ponieważ wody odrzańskie w tym rejonie bardzo powoli „ściekają” ku Bałtykowi). Nowsze badania postawiły jeszcze dalsze przypuszczenia, że gród szczeciński otrzymał swą nazwę od szczytu, na którym się wznosił. Stare kroniki wspominają, iż miasto znajdowało się na trzech wzgórzach. Od tych szczytów powstała pierwsza nazwa Szczytno. Marian Gumowski na podstawie badań przeprowadzonych na starych pieczęciach miejskich uważał, iż pierwotna nazwa miasta brzmiała Szczycin.
Na przestrzeni wieków Szczecin wielokrotnie zmieniał nazwy. Najstarsza wzmianka wymieniająca nazwę Stetinum pochodzi z 1133, w 1188 Stetyn, w 1251 Stityn a także Stitinum, Stytin, Stiltin i Szczeticinice

wg http://szczecin.polskiemiasta.info/toponimia

<a href=”http://books.google.pl/books?id=M9ZTAAAAcAAJ&dq=%22schinske%22%20stettin&hl=pl&pg=PA9&ci=75%2C192%2C764%2C321&source=bookclip”><img src=”http://books.google.pl/books?id=M9ZTAAAAcAAJ&hl=pl&hl=pl&pg=PA9&img=1&zoom=3&sig=ACfU3U1V1w8E-60F-QfpMgxn-SEtkSjLcA&ci=75%2C192%2C764%2C321&edge=0″/></a>
http://books.google.pl/books?id=M9ZTAAAAcAAJ&hl=pl&hl=pl&pg=PA9&img=1&zoom=3&sig=ACfU3U1V1w8E-60F-QfpMgxn-SEtkSjLcA&ci=75%2C192%2C764%2C321&edge=0
Dalsza literatura:
Die Städte der Provinz Pommern: Abriss ihrer Geschichte, zumeist nach Urkunden
von Gustav Kratz (strona xxi)
BELCHNEROWSKA ALEKSANDRA, Toponimia miasta Szczecina, Uniwersytet Szczeciński. [Wyd.2 uzup.]. Szczecin : Wydaw.Nauk.US, 1988. – Na okł. r.wyd.: 1987808.4-311(438.251)
Dagome iudex – incipit pochodzącego z końca XI wieku regestu kopii dokumentu donacyjnego władcy , darowującego państwo, nazwane w dokumencie „państwem Szinske”, w opiekę Stolicy Apostolskiej. Dokument, na którym oparł się kopista sporządzony został prawdopodobnie w kancelarii wystawcy (możliwe jest również, że powstał w Quedlinburgu lub w Rzymie).
Treść i znaczenie dokumentu
W tym dokumencie, spisanym po łacinie, Dagome oddaje swoje państwo pod papieską opiekę. Motywy podjęcia tej decyzji nie są dokładnie znane z uwagi na skąpe źródła.

Przypuszczalny zasięg państwa Dagome

Niestety enigmatyczność podjętej w dokumencie decyzji jest nierozwiązywalna, ponieważ oryginalny dokument nie zachował się do naszych czasów. Najstarszy znany regest pochodzi z roku 1099. Jest bardzo dokładną kopią tekstu zapisanego przez kardynała Deusdedita w znanym dziele Collectio Canonum. Księga ta w oryginale powstała około 1087. Kardynał Deusdedit nie zdawał sobie sprawy, że tekst odnosi się do Polski i podejrzewał, że jego sygnatariuszem są władcy Sardynii (“puto autem Sardos fuisse“), do czego skłoniło go wymienienie aż 4 wystawców. Nosili oni także podobne jak tam tytuły: iudex i senatrix. Jak w większości przypadków dla Deusdedita liczyła się sama czynność a nie osoby i obszary biorące w niej udział; Dagome iudex było dla niego jedynie dowodem na możliwość przyjmowania przez papiestwo takich donacji.
Z dokumentem tym wiążą się również inne problemy badawcze. Nie jest jasne, dlaczego występuje tam sędzia Dagome (“Dagome iudex”)^[a]. Dochodzą do tego także rozbieżności, które tworzą różnice pomiędzy kopiami regestu: jedne lekcje podają imię Dagome, inne Dagone. Teoria o Dagome wiąże się wyłącznie z oddaniem pierwszeństwa lekcji starszej (Dagone występuje w kopiach późniejszych). Funkcjonuje również hipoteza, iż Dagome to ligatura imienia Dagobert.
Dagome iudex jest, mimo to, bardzo ważnym źródłem geograficznym wczesnych dziejów Polski, choć oczywiście w związku z intencjami Deusdedita nazwy miejscowości tam występujące mogły zostać zniekształcone, stwarzając badaczom duże problemy (np. Schinesghe i Alemure). Istnieją także różnice pomiędzy poszczególnymi kopiami regestu (wymienione niżej). Uważa się, że wszystkie wymienione punkty w regeście oznaczają raczej nazwy terytoriów, a nie szczegółowych miejsc. Tym samym uważa się Craccoa za ziemię krakowską a nie miasto. Podobnie odnosi się do nazwy Alemure, którą to badacze skłonni są raczej zakwalifikować jako Morawy, a nie Ołomuniec czy inne miasta.
Granice państwa 
Punkty odniesienia, przy pomocy których można nakreślić granice państwa Szinske:

• Schinesghe/Schniesghee/Schignesne/Schniesche/Schinesne/Schinesgne (Szczecin wg części autorów, ale też: Gniezno, wg Stanisława Rosponda na podstawie analizy językowej, a zupełnie wbrew geograficznej logiki dokumentu);
• Morze Bałtyckie prawdopodobnie na części gdańskiej (longum mare), lub Pomorze, gdyż nawet obecnie w językach romańskich termin “longum” dodany przed nazwą zbiornika wodnego oznacza tereny położone przed nim.
• Prusy (Bruzze/Pruzze/Przze);
• Ruś (Russe/Russae);
• Kraków (Craccoa/Raccoa/Graccoa/Cracoa);
• rzeka Odra (flumen Oddera/Oddere);
• Alemure (Ołomuniec Morawski lub Morawy lub Oława);
• Milze/Mulze – ziemia Milczan (plemię łużyckie z grodem Budziszynem), tzw. Milsko.

Uwagi

1. ↑ Przy czym sam tytuł iudex nie budzi zastrzeżeń, jest bardzo dobrze znany, przede wszystkim na gruncie włoskim, a zwłaszcza w Rzymie. Iudices nazywano w pierwszym rzędzie książąt i hrabiów, z Włoch przeniknął i upowszechnił się w Niemczech, gdzie określał panów feudalnych, optymatów, ale nie suwerennych władców. Nie oznacza to, że tytuł ten musiał odzwierciedlać zależności Mieszka od cesarstwa, gdyż dokument ten wyrażał punkt widzenia papieski. Przez iudex tłumaczono też greckie archon/ἄρχων. W Bizancjum archontami nazywano optymatów, czyli tę samą grupę, którą na zachodzie określano iudices, ale również obcych władców np. książąt kijowskich, władców węgierskich i pieczyńskich. Jeżeli dokument był pisany w Polsce, a nie w Rzymie, to świadczy to o tym, że prawdopodobnie pisano go w obecności i częściowo pod dyktando wysłannika papieskiego – ponieważ użycie terminu rex (król) było wykluczone, a dux (książę) mogło uchodzić za zbyt skromne. Tytuł senatrix jest analogiczny, bowiem senatores byli objęci pojęciem iudices. Jednak wg Przemysława Wiszniewskiego użycie tytułu senatrix (znanego z praktyki napisów epitafijnych w Rzymie w XI-XII wieku, gdzie przydawany był zwyczajowo dostojnym małżonkom rzymskich arystokratów, niezależnie od godności sprawowanej przez ich małżonków) zamiast iudicissa może świadczyć o tym, że autor mógł chcieć oddać (w znanej sobie terminologii) różnicę, a nie podobieństwo statusu obu wystawców dokumentu. Henryk Łowmiański,Imię chrzestne Mieszka I [w:] Studia nad dziejami Słowiańszczyzny, Polski i Rusi w wiekach średnich, Poznań, 1986, s.314; Przemysław Wiszniewski, Domus Bolezlai. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 roku), Wrocław 2008, s.45

Przypisy

1. ↑ Prawdopodobnie, według Galla Anonima, miał to także uczynić książę Bolesław Krzywousty. Podczas węgierskiej pielgrzymki (1113), jak podaje Gall Anonim w swojej Kronice – (…) mimo że sprawował rządy nie nad jakimś księstwem, lecz nad wspaniałym królestwem i że niepewny był pokoju, ze strony różnych wrogich chrześcijańskich i pogańskich ludów, to jednak powierzył siebie i swe królestwo w obronę potędze Bożej (…). Wzmianka dość interesująca. Oddanie pod opiekę stolicy apostolskiej ziem przynależnych księciu (podobnie jak w regestrze Dagome iudex), nie doczekała się szerszego zainteresowania mediewistyki polskiej. Gall Anonim:Kronika polska. Wrocław: 2003, s. 159. ISBN 83-04-04610-5.
2. ↑ Jerzy Dowiat, Metryka chrztu Mieszka i jej geneza, Warszawa 1961
3. ↑ Rocznik świętokrzyski dawny, podaje pisownię Mysko, Widukind z Korbei pisze Misaca, Thietmar z Merseburga Miseco, Dagome iudex podaje Misica
4. ↑ ^4,0 4,1 Wersja według tzw. redakcji D. Por. np. Gerard Labuda: Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna : antologia tekstów źródłowych. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk & Wydawnictwo Sorus, 1999, s. 159–161. ISBN 83-7063-231-9.

Literatura dodatkowa

• Brygida Kürbis: Dagome iudex. Studium krytyczne, [w:] Początki państwa polskiego – Księga Tysiąclecia, t. II, Poznań 1962, s. 362-423.
• Gerard Labuda: Studia nad początkami państwa polskiego, t. II, Warszawa 1988, s. 240-261.
• Henryk Łowmiański: Początki Polski, t. V, Warszawa 1973, s. 595-605.

• Karol Maleczyński, Bielińska M., Gąsiorowski A.: Dyplomatyka wieków średnich (pol.), Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Łódź 1971, [dostęp 2011-07-05].

„Item in alio tomo sub Iohanne XV papa Dagome iudex et Ote senatrix
et filii eorum: Misicam et Lambertus - nescio cuius gentis homines, puto autem
Sardos fuisse, quoniam ipsi a III iudicibus reguntur - leguntur beato Petro
contulisse unam civitatem in integro, que vocatur Schinesghe, cum omnibus suis
pertinentiis infra hos affines, sicuti incipit a primo latere longum mare, fine
Bruzze usque in locum, qui dicitur Russe et fines Russe extendente usque in
Craccoa et ab ipsa Craccoa usque ad flumen Oddere recte in locum, qui dicitur
Alemure, et ab ipsa Alemura usque in terram Milze recte intra Oddere et exinde
ducente iuxta flumen Oddera usque in predictam civitatem Schinesghe.”

Biała Chorwacja w rzeszy wschodniofrankijskiej

Według Konstantyna Porfirogenety w VI wieku w górnym biegu Wisły i północnych Czechach miało istnieć państwo Białochorwackie ze stolicą w Krakowie. Innym źródłem, które może wskazywać na obecność Chorwatów w Małopolsce jest przekaz Orozjusza, który lokuje ich "na północ od Moraw". Konkretnie donosi to powstała w IX wieku Germania króla angielskiego Alfreda Wielkiego, będąca przeróbką dzieła Orozjusza z V wieku. Zawiera ona wiadomość o Wisle lond, leżącym na wschód od Moraw i graniczącym z Dacją.

 

"Na wschod od kraju Morawa jest kraj Wisla" ("be eastan Maroara londe is Wisle
lond").
http://en.wikisource.org/wiki/De_Administrando_Imperio

Są jeszcze trzy przekazy źródłowe, które łączy się z plemieniem Wiślan. Najsłynniejszym z nich jest informacja z Żywotu świętego Metodego (zwanego też Legendą Panońską) o przepowiedni, której autorem miał być Metody:

Był zaś w nim [Metodym] także dar proroczy, tak że spełniało się wiele
przepowiedni jego, z których jedną lub dwie opowiemy. Książę pogański, silny
bardzo, siedzący w Wiślech [Wiśle ?], urągał wielce chrześcijanom i krzywdy im
wyrządzał. Posławszy zaś do niego [kazał mu] powiedzieć [Metody]: Dobrze będzie
dla ciebie synu ochrzcić się z własnej woli na swojej ziemi, abyś nie był
przymusem ochrzczony na ziemi cudzej, i będziesz mnie [wtedy] wspominał. I tak
też się stało.

Wydarzenia te musiały mieć miejsce podczas drugiego pobytu Metodego na Morawach, w latach 873-885, a księciem, który zwyciężył władcę Wiślan był Świętopełk Wielki, książę z rodu Mojmirowiców, władca Wielkiej Morawy w latach 870-894. Stolicę Wiślan wymienił w swojej relacji Ibrahim ibn Jakub, a fragmenty tej relacji wykorzystał w Księdze dróg i krajów Abu Obal al-Bekri:

Co się tyczy kraju Bolesława, to jego długość od miasta Faraga [Praga] do miasta
Karako [Kraków] [wymaga] podróży trzech tygodni. Miasto Faraga [jest]
najzasobniejsze z kraju w towary. Przybywają do niego z miasta Karako Rusowie i
Słowianie z towarami.

Pomiędzy 833 rokiem a 10 wiekiem istaniało Państwo Wielkomorawskie, co do którego nie ulega wątliwości iż obejmowało Kraków. Wówczas doszło do pierwszej chrystianizacji Polski. Mojmir, pierwszy władca, przyjął chrzest w roku 822. Pojawia się w roku 830 jako władca Moraw podlegający rzeszy wschodniofrankijskiej, podobnie jak podlegał nienzany z imienia władca już w 822 roku. Dopiero w roku 1001 król Stefan stracił księstwo Nitry i południową Polskę na rzecz polskiego władcy.

Wszystko to jest dziwnie przemilczane przez historiografię polską.

Rzesza Samona – najstarsze znane państwo zachodniosłowiańskie, obejmujące także ziemie obecnego Dolnego Śląska. Istniało w latach 623–660 (zdaniem innych autorów w latach 623–658 lub 626–661), obejmując tereny przyszłych Czech, Moraw, Dolnej Austrii, Styrii, Karyntii i Karnioli, a także część zachodnich Węgier, zachodniej i środkowej Słowacji oraz Śląsk i Łużyce.

Część źródeł podkreśla także że obejmowało południowo- zachodnią Polskę. Wg analizy autora czasopisma "Archiv für Kunde österreichischer Geschichts-Quellen", metodą porównawczą badającego podobieństwa w kronikach staropolskich i staro-czeskich, najbardziej prawdopodobne jest że

Przemysł- Lestko II wymieniony w kronikach Kadłubka czy Bielskiego, oraz Samon, Samo- miały dotyczyć tego samego władcy. Zarówno Samon, jak i Przemysław, uznawany za władcę legendarnego, ale opisanego w źródłach, byli założycielami Rzeszy- związku ponadplemiennego Słowian.

Nach Przemysl folgen sich vom Vater auf den Sohn acht Herzoge Nezamysi Mnata Wojen Jnisiaw Kresomysl Ncklan Hostiwit und Borziwoj Des Letzteren Zeit ist bekannt er wurde bald nach seinem Regierungsantritt Christ im Jahre 871 Rechnen wir nun hiervon acht Generationen zu je 30 Jahren rückwärts so kommen wir mit der Regierung des ersten Herzogs Przemysi ungefähr in die Jahre 630 660 Gerade in diese Zeit nun setzen auswärtige Quellen Fredegar chron cap 48 Samo den Stifter eines grossen Slavenreiches dessen Mittelpunkt nach den gründlichsten Untersuchungen Böhmen gewesen ist Ich glaube also dass Ossolinski p 51 und Lelewel p 519 hier zufällig das Richtige getroffen haben wenn sie in Lestko I es ist gleich der wievielte da es ursprünglich nur einen gegeben hat den Samo wieder erkennen Meine Gründe für die Identität des Przemysi Lestko II und des Samo sind folgende 1 die Übereinstimmung der Zeiten Samo regierte von 623 658 2 Beide sind Gründer eines Reiches in Böhmen Nach Samo scheint das von ihm gegründete Reich wie vom Erdboden verschwunden viel wahrscheinlicher ist es dass nur die entfernteren Stämme sich davon abgelöst haben in Böhmen aber diese Herrsehaft fortbestanden hat Etwas Ähnliches nimmt auch Safari k an nur macht er den mythischen Krok zum Nachfolger des Samo dabei begreift man aber nicht warum die Sage blos die schwachen Erben Same's nicht ihn selbst verherrlicht haben sollte 3 Die echisehe und Krakau sehe Sage stimmen darin überein dass Przemysi Lestko von niedriger Herkunft war Samo war nach Fredegar ein Fremdling ohne alle
Verbindungen im Lande ein Kaufmann aus dem fränkischen Gau Senonago 4 Die List ist der charakteristische Zug in den Sagen von Przemysi Lestko und von Samo sagt Fredegar dass er seine Siege nicht blos durch Tapferkeit sondern namentlich auch durch Klugheit erfochten habe plurima proclia contra Chunos in suo regimine Winidi inierunt et suo consilio et utilitate Winidi semper supererant 5 Samo ist ein Eigenname Przemysi und Lestko sind Appellativa beide können also schr wohl dieselbe Person bezeichnen в Osso liñski und Lelewel erkennen endlich auch in der Vielweiberei und den 20 Söhnen des Lestko HL den Vineentius ausdrücklich einen Monarchen von ganz Slavien nennt eine Erinnerung an Samo der mit 12 Frauen 22 Söhne und I5 Töchter erzeugte Obwohl die 20 Söhne des Lestko wie gezeigt worden ist gar wohl eine tendenzielle Erfindung späterer Zeit sein können so ist doch die Analogie gross genug um wenigstens in Betracht gezogen zu werden 

źródło: Archiv für Kunde österreichischer Geschichts-Quellen -1857, - Tom 17 - Strona 323-324,
books.google.pl/books?id=bxJKAAAAcAAJ

Rzesza Samona obejmowała m.in. dzisiejszy Śląsk oraz ziemie czeskie, zasiedlone około 500-go lub 600-go roku przez Słowian. O tym państwie opowiada kronika Fredegara. Opisuje ona jak azjatyccy Awarowie uciskali Słowian (wymieniono tam także drugą ich nazwę: Wenedów) i jak przybywali ze Wschodu by spędzać u Słowian zimę jednocześnie płodząc z ich żonami dzieci.

To właśnie te awarsko-słowiańskie dzieci wywołały powstanie zbrojne przeciw Awarom używającdo tego celu umiejętności i broni dostarczonej wraz z karawaną kupca Samo. Samo, umiejętnie dowodząc powstaniem i walką został obrany królem.

Dowodzi się także że Samo celowo został wysłany przez ówczesnego podkróla Austrazji Dagoberta I by podporządkować te tereny i stworzyć państwo buforowe pomiędzy Awarami a ówczesną rzeszą Franków. Dagober podjął z nim poźniej wojnę, którą przegrał pod Wogastiburgiem.

Geneza
W ostatnich dziesięcioleciach VI wieku Słowianie żyjący w Kotlinie Panońskiej i w jej sąsiedztwie zetknęli się z kaganatem awarskim. Rozdrobnieni na wiele plemion Słowianie rychło dali sobie narzucić zwierzchnictwo awarskich władców, sprzymierzonych z Bizancjum. Kiedy jednak Awarowie rozpoczęli łupieżcze wyprawy przeciwko Konstantynopolowi, kolejni cesarze bizantyjscy podejmowali współpracę ze słowiańskimi plemionami przeciwko byłym sojusznikom.

W połowie lat dwudziestych VII wieku wybuchło ogólnosłowiańskie powstanie przeciwko Awarom, inspirowane być może przez cesarstwo i być może związane z organizowaną przez Awarów wielką wyprawą na Konstantynopol w roku 626. W toku walk wielką sławę zdobył frankijski kupiec Samo (albo Samon).

Trwanie państwa
Gdy Słowianie zrzucili awarską zwierzchność, obwołali go swoim władcą. Samon stanął na czele wielu zjednoczonych plemion, które w miejsce dawnych prymitywnych organizacji politycznych wspartych na wojennej demokracji tworzyły teraz ponadplemienne państwo. Jego centrum stanowiły Morawy, ale w efekcie szybkiego rozwoju terytorialnego, w latach 623–660, granice państwa Samona objęły na południu dolną Austrię i Kotlinę Czeską, na północy bagna Sprewy na Łużycach, na zachodzie oparły się o Soławę, a na wschodzie o środkową Odrę na Śląsku.

W latach 629–639 słowiańskie państwo toczyło wojnę z frankijskim królem Dagobertem I dwukrotnie odpierając jego najazdy, m.in. wielka wyprawa Franków zakończyła się w roku 631 klęską pod Wogastisburgiem (położenie nieznane) jak również Słowianie pustoszyli Turyngię. Sukcesy Samona w walce przeciw Frankom a szczególnie Awarom zapewne wspomogły wielką migrację Słowian na południe – potwierdzony źródłowo jest udział Serbów i ich księcia Derwana w walce z Frankami po stronie Samona – a jest to również czas migracji Serbów i Chorwatów na Bałkany.

Państwo Samona istniało bardzo krótko. Śmierć założyciela w 658 lub 661 roku wywołała zamęt wewnętrzny i w efekcie rozpad państwa.

Miejsce w historiografii
O powstaniu pierwszego państwa oraz jego walkach z Dagobertem szczegółowo opowiada kronika Historia Francorum, napisana ok. 660 roku przez anonimowego dziejopisarza frankijskiego zwanego Fredegarem.

Hipoteza przetrwania
Istnieje hipoteza, że Państwo Samona, po odpadnięciu od niego ok. 658 r. większości sfederowanych ludów słowiańskich, przetrwało w szczątkowej formie w swej głównej domenie morawskiej i dało początek późniejszej Rzeszy Wielkomorawskiej. XVII-wieczny dziejopis czeski Tomáš Pešina wymienia następujących władców "wczesno-morawaskich": 1) Samon 623-658, 2) Maroth 680-700?, 3) Svanthos (Świętosz?) 700-720?, 4) Samomir 720-760?, 5) Samosław 760-796, 6) Hormidor 796-805/811?, 7) Mojmir 805/811-820?, 8) Mojmir I ok. 820-842/846 - pierwszy historyczny władca Wielkich Moraw.

Źródła Pesiny są nieznane, a skomponowanego przez niego wykazu władców oraz dat ich panowania prawie żaden badacz nie traktuje poważnie. Jednak istnieje jednak jeszcze jedna, znacznie wiarygodniejsza poszlaka łącząca Państwo Samona z Państwem Wielkomorawskim - rotunda znojemska. Kościół ten znajduje się w grodzisku morawskim w Znojmie i został wzniesiony albo w okresie wielkomorawskim, albo w 1134 r. przez księcia czeskiego Konrada II. Na jego ścianach znajdują się malowidła przedstawiające 24 władców wielkomorawskich i czeskich. Pierwszy władca to ZAMO (czyli Samon), po nim następuje trzech władców, których imiona uległy zatarciu, a następnie Mojmir I.

Patrz: Witold Chrzanowski: Kronika Słowian. Tom 1: Rzesza Wielkomorawska i kraj Wiślan, Kraków 2008, s. 19 - 38.